Ang dengue ay isa sa mga pangunahing sakit na nakakaapekto sa mga Pilipino, lalo na tuwing panahon ng tag-ulan. Dulot ito ng kagat ng lamok na Aedes aegypti, na nagdadala ng dengue virus. Kapag tinamaan ng sakit na ito, maaaring makaranas ng mataas na lagnat, pananakit ng katawan, skin rashes, at higit sa lahat, pagbaba ng platelet count na maaaring humantong sa dengue hemorrhagic fever o dengue shock syndrome. Dahil sa panganib na dala ng sakit na ito, maraming pamilya ang humahanap ng natural na paraan upang makatulong sa paggaling ng pasyente. Isa sa pinakapopular na halamang ginagamit sa tradisyunal na panggagamot ay ang tawa-tawa o Euphorbia hirta.
Ano ang Tawa-Tawa?
Ang tawa-tawa, na tinatawag ding gatas-gatas, ay isang karaniwang damo na madaling makita sa bakuran, tabing-kalsada, at mga bakanteng lote. Kilala ito dahil kapag naputol ang tangkay, may lumalabas na maputing dagta. Matagal na itong ginagamit ng mga Pilipino para sa iba’t ibang karamdaman tulad ng ubo, hika, at diarrhea, ngunit ang pinakasikat na gamit nito ngayon ay bilang pantulong na lunas para sa dengue. Madalas itong pinakukuluan at iniinom bilang tsaa, ngunit may mga modernong anyo na rin gaya ng capsules o tablets na gawa mula sa pinatuyong dahon at tangkay nito.
Paano Ito Nakakatulong sa Dengue?
Isa sa mga pangunahing dahilan kung bakit popular ang tawa-tawa ay ang paniniwalang nakakatulong ito sa pagtaas ng platelet count. Bagama’t hindi pa ganap na napatutunayan sa malawakang clinical trials, may ilang laboratory at small-scale studies na nagsasabing posibleng may epekto ang tawa-tawa sa bone marrow stimulation. Dahil dito, maaaring mapabilis ang produksyon ng platelets na siyang bumababa kapag may dengue. Bukod dito, nakatutulong din ang tawa-tawa sa hydration dahil ang dengue ay madalas magdulot ng dehydration. May mga compounds din itong flavonoids at tannins na may antioxidant at anti-inflammatory properties na maaaring makatulong sa pagpapagaan ng sintomas.
Paraan ng Paggamit
Karaniwang ginagamit ang tawa-tawa sa pamamagitan ng pagpapakulo ng limang buong puno nito sa isang litro ng tubig. Hayaang kumulo ng 10–15 minuto bago salain at inumin sa buong maghapon. Medyo mapait ang lasa nito, ngunit maraming pasyente ang nagsasabing kaya naman itong tiisin. Sa modernong panahon, may mga available na rin na kapsula o tablet na may eksaktong sukat ng powdered tawa-tawa para mas madali ang pag-inom. Gayunpaman, wala pang opisyal na dosage na inaprubahan ng Department of Health, kaya mahalagang gumamit nito nang may pag-iingat at gabay ng doktor.
Mga Pag-aaral at Ebidensya
Ilang lokal na unibersidad at ang Department of Science and Technology (DOST) ay nagsimula na ng pananaliksik tungkol sa bisa ng tawa-tawa laban sa dengue. May mga resulta na nagpapakitang nakakatulong ito sa pagtaas ng platelet count sa ilang pasyente, ngunit kulang pa ng malawakang clinical evidence. Ang Department of Health (DOH) ay hindi nagbabawal sa paggamit ng tawa-tawa, ngunit palagi nilang pinaaalala na ito ay dapat lamang gamitin bilang pantulong na lunas at hindi kapalit ng medikal na gamutan sa ospital.
Mga Limitasyon at Pag-iingat
Bagama’t marami ang naniniwala at nagsasabing gumaling sila sa tulong ng tawa-tawa, hindi lahat ng pasyente ay may parehong karanasan. May ilan na nagsasabing wala silang naramdaman na epekto. Posibleng magkaroon din ng side effects tulad ng pagsusuka o pananakit ng tiyan kung sosobrahan ang pag-inom. Hindi rin ito inirerekomenda para sa mga buntis at sa mga taong may allergy sa halamang ito. Mahalaga pa ring isaalang-alang na ang dengue ay seryosong sakit na maaaring magdulot ng kamatayan, kaya’t hindi dapat umasa nang lubos sa halamang gamot lamang.
Ano ang karaniwang remedyo sa dengue lalo na sa bumababa ang platelets count
Platelet at CBC monitoring – regular na sinusuri ang dugo para makita ang trend ng platelet count, hematocrit, at iba pang blood components.
Hospital admission – kapag masyadong mababa ang platelets (madalas <50,000/μL lalo na kung may bleeding symptoms), nirerekomenda ng doktor na ma-admit ang pasyente.
Platelet transfusion – ginagawa lamang kapag kritikal na mababa ang platelets at may senyales ng active bleeding.
Fresh frozen plasma – minsan ginagamit kung may malalang bleeding o clotting problems.
Konklusyon
Ang tawa-tawa ay isang halamang gamot na matagal nang bahagi ng kulturang Pilipino. Bagama’t kulang pa sa siyentipikong ebidensya, hindi maikakaila na marami ang nakakaranas ng ginhawa mula rito, lalo na sa mga lugar na mahirap ma-access ang ospital at modernong gamot. Bilang pantulong na lunas, malaki ang maitutulong nito kung gagamitin nang tama at may kasabay na medikal na pangangalaga. Sa huli, ang pinakamahalaga ay ang pagkakaroon ng tamang kaalaman, pag-iingat, at konsultasyon sa mga propesyonal sa kalusugan upang matiyak ang kaligtasan ng pasyente.
Other related articles
Mga benepisyo ng halamang Oregano oil – 10 halimbawa
Halamang gamot para Tumigil ang Regla
